NIBE hybride warmtepomp in de praktijk
Naar aanleiding van misleidende, verwarrende, mogelijk foutieve en vaak suggestieve cijfers die op internet rond gaan over de besparingen door warmtepompen, ga ik de werkelijk gerealiseerde besparingen in het komende jaar vergelijken met de door de leverancier gemaakte schattingen vooraf. Ik zal ook het installatieproces en de gebruikservaringen beschrijven. De NIBE hybride warmtepomp zal in maart 2019 worden geinstalleerd. Dit blog zal in het eerste gebruiksjaar regelmatig worden aangevuld. Een afgerond beeld verwacht ik in verband met de data van de jaarnota's van Vandebron in juni 2020.
De woning
Het gaat om een twee onder een kap woning uit 1998 met energieklasse A. De woning is naar de normen van twintig jaar geleden volledig geïsoleerd met dubbelglas, spouwmuurisolatie, vloer en dakisolatie. De verwarming is met een Vaillant HR ketel en is traditioneel met hoog temperatuur radiatoren. De ketel zorgt ook voor het bad- en douchewater. Koken gebeurt op gas. De woning is voorzien van 34 zonnepanelen (2012 en 2015) met een totale capaciteit van 6800 Wp, voldoende om ook de zonnestudio aan huis volledig van stroom te voorzien. Aan de oostzijde is een serre aangebouwd. Deze wordt beperkt verwarmd met een losse gaskachel.
Beperkte aanpassingen
Voor een warmtepomp wordt over het algemeen vloerverwarming icm een laag temperatuursysteem aanbevolen. Daarnaast is HR+++ glas tegenwoordig de norm, met een betere isolatiewaarde. Vanwege de hoge prijs voor deze aanpassingen is hier niet voor gekozen. Op basis van de energieberekening moet de warmtepomp ook zonder die aanpassingen kunnen functioneren. De keus is gemaakt om de warmwatervoorziening gewoon via de CV ketel te laten verlopen. Dit vanwege ruimte in budget en op zolder.
De energieberekening
De installateur van de NIBE warmtepomp heeft een computerprogramma om nauwkeurig een energieberekening te maken. Je krijgt een uitgebreide uitdraai met je 'gebouwrendement' en meer vakjargon. Met het programma kan hij kijken welk apparaat in jouw situatie de beste keuze is. Er wordt zelfs rekening gehouden met de exacte locatie van het huis om het lokale klimaat in de berekening mee te kunnen nemen. Om een cijferbrij te voorkomen noem ik hier slechts afgeronde en alleen de belangrijkste cijfers.
De besparing bij plaatsing van de warmtepomp is circa 11.000 Kwh per jaar. De warmtepomp zal circa 83% van de benodigde energie leveren. De andere 17% is vooral tapwater. Dat blijft via de CV ketel lopen. Bij strenge vorst zal de CV ketel automatisch bijspringen als aanvulling op de warmtepomp. Op basis van deze berekeningen lijkt dit niet vaak nodig te zijn.
Aan Rob(je) kan ik melden dat de CO2 besparing is begroot op 637 kg per jaar.
Wat bespaar ik?
De investering bedraagt circa 10.000 euro voor apparatuur en plaatsing. Volgens de prognose is de besparing in geld is circa 700 euro per jaar. De terugverdientijd kan op basis van de cijfers gesteld worden op 13 jaar. Hierbij is nog geen rekening gehouden met het zelf opwekken van stroom en de verwachte stijging van energieprijzen.
Beschrijving van de installatie
Er wordt een NIBE hybride lucht/water warmtepomp type 2040-6 geplaatst in de vorm van een monoblok, buiten op de gevel. Binnen op de zolder komt een 100 liter buffervat voor een optimaal rendement en om pendelen (vaak aan en uit schakelen) te voorkomen. Daarnaast nog een regelunit, een thermostaat en wat toebehoren. De installatie wordt verzorgd door Jansen en Meppelink uit Dalen.
De warmtepomp is geplaatst (30 maart 2019)
Deze week is de NIBE warmtepomp geplaatst. De warmtepomp moest aan de gevel gehangen worden. Daarvoor is een steiger geplaatst. Verder is veel tijd besteed om met zorg het leidingwerk te monteren. De hoogte van het apparaat buiten is zorgvuldig gekozen om binnen zo goed mogelijk uit te komen met het leidingwerk. Dat geeft een mooi strak resultaat, zowel buiten als binnen. Centraal in de installatie staat het buffervat van 100 liter. Geen boiler dus, hij is echt alleen voor de cv om geleidelijk op te kunnen warmen en de warmte geleidelijk in het huis toe te laten.
De eerste ervaringen
In de laatste dagen van maart zullen we niet meer een volledig beeld krijgen van de ervaringen met de warmtepomp. Daarvoor is een heel 'stook' seizoen nodig. Wat opvalt is een enorme stilte in huis. Geen opstart met kraak- en suis geluiden op de vroege ochtend. De warmtepomp levert 24 uur per dag zijn warmte af aan de radiatoren en kent geen start- en stoptijden. Het gevolg is een zeer constante temperatuur en radiatoren die lauw aanvoelen. Het kastje in de kamer geeft de buiten- en binnentemperatuur aan maar je hoeft er na instelling van je voorkeurtemperatuur niets meer aan te doen. Echt niets!
ISDE subsidie warmtepomp
Ik heb achteraf de ISDE subsidie aangevraagd. Dat is een eenvoudig klusje van niet veel meer dan een kwartiertje. Volgens de mededeling op de site volgt betaling van de 1800 euro subsidie binnen een week of acht. Na iets meer dan een maand heb ik bericht gehad dat de subsidie is toegekend.
De stilte van de NIBE warmtepomp
Deze NIBE warmtepomp staat bekend om zijn stille werking. Dat lijkt inderdaad prima in orde. Hij is hoog aan een blinde gevel stevig gemonteerd en rubber voetjes voorkomen het doorgeven van trillingen aan de muur. Bij een buitentemperatuur net boven nul is een zacht geruis hoorbaar als hij draait op het hoogste niveau. De vogels fluiten echt harder. Meestal draait de warmtepomp zachtjes en volkomen geruisloos.
De radiatorventilator
Voor de winter 2019-2020 zullen de radiatoren in de woonkamer nog voorzien worden van kleine stille ventilatoren aan de onderzijde. Deze zorgen voor een verhoogde warmte afgifte. Bij een lagere temperatuur dan voorheen wordt daardoor toch voldoende warmte afgegeven. Ze zijn ontwikkeld om de keteltemperatuur van een HR ketel zo'n 10 graden lager te kunnen instellen. Ze zijn heel goed te combineren met een warmtepomp die optimaal presteert bij lagere afgiftetemperaturen. In dit blog zal ik de ervaringen met de Heatfan radiatorventilatoren meenemen.
Update 30 november 2019
Radiatorventilatoren
De radiatorventilatoren zijn inmiddels geplaatst. In de woonkamer heb ik 5 stuks gemonteerd. In eerste instantie was er maar eentje die af en toe ging draaien. Ik heb ze daarom alsnog aan de bovenkant gemonteerd. Op koude dagen hoor ik ze nu wat vaker aanspringen. Een paar minuten per dag, hooguit.
Verbruikscijfers
De eerste voorlopige cijfers over het verbruik zijn bekend. Ik heb in oktober en november 2019 samen 74 m3 gas verbruikt. Dezelfde twee maanden in 2018 was dit 325 m3. Dat is 251m3 minder in twee wintermaanden. Natuurlijk is het stroomverbruik toegenomen. In dezelfde twee maanden dit jaar een verbruik van 708 Kwh. Dezelfde periode vorig jaar een verbruik van 282 Kwh. Een toename van 426 Kwh.
In euro's bespaar ik in oktober en november ongeveer 175 euro aan gas. Daar staat een toename van 43 euro aan stroom tegenover, gebaseerd op mijn teruglevertarief. In twee maanden heb ik 130 euro bespaard.
Verder heeft de warmtepomp totaal geen moeite met het warm houden van het huis. De radiatoren worden nooit meer dan lauwwarm en de 'ketel' temperatuur varieert tussen de 30 en 40 graden. Een van de radiatorventilatoren heeft nog helemaal niet gedraaid omdat de radiator niet warm genoeg werd. Nu maar wachten op die winter met vrieskou om de twijfelaars en sceptici gerust te kunnen stellen. Op de laatste avond van november geldt hier een stookalert, een advies om niet op hout te stoken. Gelukkig mag de warmtepomp gewoon draaien.
Update 31 december 2019
Verbruikscijfers
In december was het verbruik 45 m3 gas, vorig jaar was dit 273 m3, een vermindering van 228 m3 gas. Ik heb deze maand 668 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 376 Kwh, een toename van 292 Kwh. In euro's levert dit een besparing in december op van 160 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 30 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 60 euro zijn.
Per saldo een besparing in de maand december van 130 euro op basis van mijn teruglevertarief en 100 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. Op dit moment valt alles nog binnen mijn marge voor salderen dus geldt de besparing van 130 euro.
Update 31 januari 2020
In januari was het verbruik 51 m3 gas, vorig jaar was dit 293 m3, een vermindering van 242 m3 gas. Ik heb deze maand 725 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 337 Kwh, een toename van 388 Kwh. In euro's levert dit een besparing in januari op van 170 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 40 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 80 euro zijn.
Per saldo een besparing in de maand januari van (opnieuw) 130 euro op basis van mijn teruglevertarief en 90 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. Op dit moment valt alles nog binnen mijn marge voor salderen dus geldt de besparing van 130 euro.
Gebruikservaringen met de warmtepomp tot nu toe
Nu een groot deel van de 'winter' voorbij is kan ik iets meer zeggen over onze ervaringen. Daar kan ik kort over zijn. Het huis is constant warm, de installatie is fluisterstil en alles functioneert zoals je mag verwachten. Er is sprake van een prettig gespreide warmte met minder tocht. Radiatoren kunnen heel veel warmte afgeven, als ze nauwelijks voelbaar warm zijn, weten we nu. Als de temperaturen rond of onder nul zijn merk je dat de warmtepomp harder moet werken, met meteen een hoger verbruik tot 35 kwh per dag tot gevolg. De HR ketel heeft nog niet hoeven bijspringen. De kleine schommelingen in gasverbruik ontstaan door beperkt gebruik van het gaskacheltje in de serre.
Ervaringen met de Heatfan radiatorventilatoren
Alleen bij lage buitentemperaturen springen de Heatfans een voor een aan. Ze zijn heel stilletjes te horen, vaak maar een paar minuten bij het opwarmen van een radiator. Ik heb 5 stuks in de woonkamer. Daarvan springen er 3 regelmatig aan. De andere twee heb ik maar een enkele keer gehoord. Die radiator is meestal niet warm genoeg dat de ventilator aanslaat maar draagt wel bij aan de prettige tochtvrije spreiding van warmte. Ik vind het prettig deze ventilatoren er bij te hebben. Drie stuks was achteraf voldoende geweest. Mogelijk bewijzen die andere twee zich nog in een strengere winter.
Ik heb de Heatfans gekocht om de temperaturen in de installatie zo laag mogelijk te houden, dat zorgt voor het hoogste rendement van een warmtepomp. Die watertemperaturen zitten meestal rond de 30 graden. Vlak na het opwarmen kan dit even naar 40 graden gaan, hoogst afgelezen temperatuur is 43 graden.
Update 1 mei 2020
Vanwege het grillige verloop in deze periode heb ik de maanden februari t/m april samengevoegd. In deze periode was het verbruik 112 m3 gas, vorig jaar was dit 372 m3, een vermindering van 260 m3 gas. Ik heb deze periode 206 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit -85 Kwh, een toename van 291 Kwh. In euro's levert dit een besparing in februari-april op van 182 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 58 euro. Per saldo een besparing in deze periode van 124 euro, gebaseerd op het normale inkooptarief van stroom.
Jaarverbruik na 12 maanden
Vanaf 1 mei 2019 heb ik in totaal 366 m3 gas verbruikt. Het gemiddelde verbruik van de jaren 2016-2019 was 1841 m3 gas per jaar. Ik heb circa 1475 m3 gas per jaar minder gebruikt.
Vanaf 1 mei 2019 t.m. 1 mei 2020 heb ik in totaal 197 Kwh stroom verbruikt na verrekening met de opgewekte stroom. Het gemiddelde overschot in de jaren 2016 tm 2019 was 1209 Kwh. Ik heb dit jaar afgerond 1400 Kwh meer gebruikt.
Financiën
Het totaal van verbruik stroom, gas, energiebelasting en bijdrage opslag duurzame energie (ODE) bedraagt afgerond 380 euro voor het hele verbruiksjaar. Daar gaat de 'vermindering energiebelasting' van af. Dit is dit jaar ook 380 euro dus ik kom precies op 0 uit. Daar overheen komen de netbeheerkosten voor stroom en gas, totaal 404 euro. Dit komt neer op een maandelijkse afschrijving van bijna 34 euro. Ik betaalde een voorschot van 40.- euro en hield dus iets over.
Voor de komende jaren verwacht ik een lichte stijging van dit bedrag door veranderingen in de tarieven en de zeer geleidelijke afbouw van salderen vanaf 2023. Daarbij viel het bedrag laag uit door de zachte winter en heel veel zon in maart en april. Daar kan ik niet ieder jaar van uit gaan. Mijn voorschot is daarom opnieuw vastgesteld op 40 euro per maand.
Evaluatie eerste gebruiksjaar
Besparingen
De besparingen die zijn beloofd worden ruimschoots behaald. Het is een hele zachte winter geweest en een zonnig voorjaar. Dat heeft natuurlijk invloed op de cijfers. De warmtepomp is in zijn element bij temperaturen boven de 4 graden. Daaronder moet hij harder werken, dit is meteen zichtbaar in de verbruikscijfers. Op die momenten is er geen besparing ten opzichte van 'gas', in alle andere weken wel. Het mag duidelijk zijn dat die 'andere weken' veel meer zullen voorkomen, ook in strengere winters.
Betrouwbaarheid en leesbaarheid
Dit is geen wetenschappelijk onderzoek maar een praktijktest. Naast invloed van de warmtepomp en weersomstandigheden zijn er tal van factoren die cijfers beïnvloeden. Zo merkte ik dat het gaskacheltje in de serre een groot gasverbruik had, op standje waakvlam. Over gordijnen en korter douchen is al genoeg geschreven. Toch zijn er kleine gedragsveranderingen, want wie cijfers bij houdt, wordt kritischer op zijn gebruik. Ik heb bewust afgezien van graaddagen en andere ingewikkelde correcties om tot exacte getallen te komen. Ik hoop dat de beperkingen bijdragen aan een leesbaar blog.
Storingen en onderhoud
De monteur is twee keer langs geweest voor kleine defecten. Niet aan de warmtepomp zelf maar een kleine lekkage bij de geveldoorvoer en een losgeraakte klem van de opvangbak. Beide bezoeken na stormachtige dagen en onder garantie, dus zonder kosten. De eerste jaarlijkse onderhoudsbeurt heeft inmiddels plaatsgevonden. De kosten bedroegen circa 56 euro.
Conclusie
Ik ben tevreden met de keuze voor deze Nibe hybride warmtepomp. Het doel om veel minder gas te gebruiken is ruimschoots bereikt. Het comfort is uitstekend door de constante temperatuur. De combinatie van bestaande radiatoren met toegevoegde Heatfan ventilatoren werkt prima. Vloerverwarming, zoals vaak aanbevolen, hebben we niet gemist. In deze relatief jonge woning zien we de hybride ketel als een mooie duurzame oplossing voor de komende jaren. De keus voor een duurder merk betaalt zich terug met een storingvrije werking en een goede service van de installateur. De geschatte terugverdientijd van 13 jaar lijkt me na een jaar ervaring nog steeds realistisch.
Vervolg van dit blog
Het eerste gebruiksjaar is afgesloten. De jaarlijkse energienota's blijf ik voorlopig publiceren, in ieder geval tot na de eerste strenge winter.
Het tweede verbruiksjaar
Totaal verbruik van stroom in het tweede verbruiksjaar na verrekening opgewekte stroom: 988 Kwh. De toename is waarschijnlijk vooral het gevolg van een wat strengere winter en een minder zonnig voorjaar. Vorig jaar was het eindsaldo na verrekening 197 Kwh.
Totaal verbruik van gas in het tweede gebruiksjaar: 388 m3 gas. Dit is ietsje hoger dan vorig jaar (366 m3). In de koude schaatsweek heeft de warmtepomp voor het eerst hulp gehad van de CV ketel ten behoeve van verwarming.
Het derde gebruiksjaar (update mei 2022)
Totaal verbruik van stroom in het derde verbruiksjaar na verrekening opgewekte stroom: 1254 Kwh. De toename komt omdat de zonnestudio nu weer volop in bedrijf is. Vorig jaar was het eindsaldo 988 Kwh en het eerste jaar was het 197 Kwh. Totaal verbruik van gas in het derde gebruiksjaar: 346 M3 gas. Dit is iets minder dan vorig jaar door een minder strenge winter. Totaal verbruik van gas in het tweede gebruiksjaar: was 388 m3 gas. In het eerste gebruiksjaar was het gasverbruik 366 m3. Er zijn in dit derde verbruiksjaar geen noemenswaardige kosten of andere bijzonderheden geweest.
De jaarafrekening 1 mei 2022
De totale kosten voor het hele verbruiksjaar waren 375 euro. Dit betekent een maandbedrag van bijna 32 euro. Het nieuwe voorschot is opnieuw vastgesteld op 45 euro per maand. Vanwege het vaste contract kan ik nog een jaar gebruik maken van de oude lage tarieven.
Links
- NIBE is een Zweedse producent van warmtepompen. NIBE bouwt al bijna veertig jaar warmtepompen en ze zijn berekend op het Zweedse klimaat.
- Jansen en Meppelink totaalinstallateurs hebben ruime kennis en tien jaar ervaring met het plaatsen van warmtepompen.
- Vandebron energiecollectief en energiebedrijf. Wij steunen Vandebron omdat het een volledig milieuvriendelijk bedrijf is waar alle energie echt groen is en in Nederland wordt opgewekt. Zo werken we samen aan een duurzamer Nederland. Meer informatie kun je krijgen via de vriendenlink. In actieperiodes geldt daar een kortingsregeling en voor ons een aanbrengpremie.
- Basisinformatie over de warmtepomp. Hier vind je op een overzichtelijke manier de informatie die je nodig hebt over warmtepompen. Op die pagina ook links naar goede externe pagina's met vaak meer technische informatie.
- Heatfan radiatorventilatoren. Gebruikservaringen in het blog. De Heatfans zijn ook prima te gebruiken met HR ketels.
- Een test van 6 merken hybride warmtepompen uit december 2020. Consumentenbond december 2020
Verbruiksoverzicht
Dit overzicht biedt na de winter van 2019-2020 duidelijkheid over het verbruik van gas en stroom met en zonder de warmtepomp. Een negatief getal betekent dat er meer stroom is opgewekt dan verbruikt.
| verbruiksmaand | verbruik in Kwh | gasverbruik in M3 | gas in euro's |
| maart 2018 | 3 | 295 | 174.- |
| april | -262 | 85 | 50.- |
| mei | -613 | 50 | 30.- |
| juni | -467 | 46 | 27.- |
| juli | -679 | 41 | 24.- |
| augustus | -445 | 30 | 18.- |
| september | -198 | 43 | 25.- |
| oktober | 31 | 98 | 58.- |
| november | 251 | 227 | 134.- |
| december | 376 | 273 | 161.- |
| januari 2019 | 337 | 293 | 193.- |
| februari | 155 | 170 | 112.- |
| maart | 57 | 161 | 106.- |
| april (warmtepomp) | -297 | 41 | 27.- |
| mei | -365 | 30 | 20.- |
| juni | -618 | 18 | 12.- |
| juli | -578 | 10 | 7.- |
| augustus | -421 | 18 | 12.- |
| september | -135 | 15 | 10.- |
| oktober | 190 | 32 | 21.- |
| november | 518 | 42 | 28.- |
| december | 668 | 45 | 32.- |
| januari 2020 | 725 | 51 | 35.- |
| februari | 528 | 45 | 32.- |
| maart | 125 | 45 | 32.- |
| april | -447 | 22 | 15.- |
| mei | |||
De energienota
|
verbruiksjaar |
gas |
electriciteit |
maandbedrag |
|---|---|---|---|
| tm 1 mei 2016 | 2071 m3 | -794 Kwh. | 100.00 |
| tm 1 mei 2017 | 1952 m3 | -1361 Kwh. | 87.00 |
| tm 1 mei 2018 | 1903 m3 | -1215 Kwh. | 89.00 |
| tm 1 mei 2019 | 1440 m3 | -1466 Kwh. | 72.00 |
| tm 1 mei 2020 (warmtepomp) | 366 m3 | 197 Kwh | 33.00 |
| verbruiksjaar | gas | electriciteit | maandbedrag |
| tm 1 mei 2021 | 388 m3 | 988 Kwh | 42.00 |
| tm 1 mei 2022 | 346 m3 | 1254 Kwh | 32.00 |
Foto's
-
De woning met zonnepanelen voor de installatie van de warmtepomp 1
-
De NIBE lucht/water warmtepompen uit de 2040 serie. Bij mij is het kleinste model geïnstalleerd. 2
-
De energieberekening.3
-
Een fors apparaat op de grond, aan de gevel lijkt het een gewone airco unit. 4.7,8
-
Montage met hulp van een steiger. 5,6
-
De kamerthermostaat, wonder van eenvoud. 7
-
Strak leidingwerk 8,9
-
De hele installatie binnen: Een regelkast links en een buffervat. In het midden de omvormer van de zonnepanelen geplaatst in 2012 en rechts van het raam de Vaillant HR ketel uit 2013 (foto 10,11)
-
De buitentemperatuurvoeler onder de dakgoot 12
-
Voorschotnota Vandebron
-
Heatfan radiatorventilator
Heb je een vraag?