NIBE hybride warmtepomp in de praktijk

De woning

Het gaat om een twee onder een kap woning uit 1998 met energieklasse A. De woning is naar de normen van twintig jaar geleden volledig geïsoleerd met dubbelglas, spouwmuurisolatie, vloer en dakisolatie. De verwarming is met een Vaillant HR ketel en is traditioneel met hoog temperatuur radiatoren. De ketel zorgt ook voor het bad- en douchewater. Koken gebeurt op gas. De woning is voorzien van 34 zonnepanelen (2012 en 2015) met een totale capaciteit van 6800 Wp, voldoende om ook de zonnestudio aan huis volledig van stroom te voorzien. Aan de oostzijde is een serre aangebouwd. Deze wordt beperkt verwarmd met een losse gaskachel.

Beperkte aanpassingen 

Voor een warmtepomp wordt over het algemeen vloerverwarming icm een laag temperatuursysteem aanbevolen. Daarnaast is HR+++ glas tegenwoordig de norm, met een betere isolatiewaarde. Vanwege de hoge prijs voor deze aanpassingen is hier niet voor gekozen. Op basis van de energieberekening moet de warmtepomp ook zonder die aanpassingen  kunnen functioneren. De keus is gemaakt om de warmwatervoorziening gewoon via de CV ketel te laten verlopen. Dit vanwege ruimte in budget en op zolder.

De energieberekening

De installateur van de NIBE warmtepomp heeft een computerprogramma om nauwkeurig een energieberekening te maken. Je krijgt een uitgebreide uitdraai met je 'gebouwrendement' en meer vakjargon. Met het programma kan hij kijken welk apparaat in jouw situatie de beste keuze is. Er wordt zelfs rekening gehouden met de exacte locatie van het huis om het lokale klimaat in de berekening mee te kunnen nemen. Om een cijferbrij te voorkomen noem ik hier slechts afgeronde en alleen de belangrijkste cijfers.

De besparing bij plaatsing van de warmtepomp is circa 11.000 Kwh per jaar. De warmtepomp zal circa 83% van de benodigde energie leveren. De andere 17% is vooral tapwater. Dat blijft via de CV ketel lopen. Bij strenge vorst zal de CV ketel automatisch bijspringen als aanvulling op de warmtepomp. Op basis van deze berekeningen lijkt dit niet vaak nodig te zijn. 

Aan Rob(je) kan ik melden dat de CO2 besparing is begroot op 637 kg per jaar.

Wat bespaar ik?

De investering bedraagt circa 10.000 euro voor apparatuur en plaatsing.  Volgens de prognose is de besparing in geld is circa 700 euro per jaar.  De terugverdientijd kan op basis van de cijfers gesteld worden op 13 jaar. Hierbij is nog geen rekening gehouden met het zelf opwekken van stroom en de verwachte stijging van energieprijzen. 

Beschrijving van de installatie

Er wordt een NIBE hybride lucht/water warmtepomp type 2040-6 geplaatst in de vorm van een monoblok, buiten op de gevel. Binnen op de zolder komt een 100 liter buffervat voor een optimaal rendement en om pendelen (vaak aan en uit schakelen) te voorkomen. Daarnaast nog een regelunit, een thermostaat en wat toebehoren. De installatie wordt verzorgd door Jansen en Meppelink uit Dalen.

De warmtepomp is geplaatst (30 maart 2019)

Deze week is de NIBE warmtepomp geplaatst. De warmtepomp moest aan de gevel gehangen worden. Daarvoor is een steiger geplaatst. Verder is veel tijd besteed om met zorg het leidingwerk te monteren. De hoogte van het apparaat buiten is zorgvuldig gekozen om binnen zo goed mogelijk uit te komen met het leidingwerk. Dat geeft een mooi strak resultaat, zowel buiten als binnen. Centraal in de installatie staat het buffervat van 100 liter. Geen boiler dus, hij is echt alleen voor de cv om geleidelijk op te kunnen warmen en de warmte geleidelijk in het huis toe te laten.

De eerste ervaringen

In de laatste dagen van maart zullen we niet meer een volledig beeld krijgen van de ervaringen met de warmtepomp. Daarvoor is een heel 'stook' seizoen nodig. Wat opvalt is een enorme stilte in huis. Geen opstart met kraak- en suis geluiden op de vroege ochtend. De warmtepomp levert 24 uur per dag zijn warmte af aan de radiatoren en kent  geen start- en stoptijden. Het gevolg is een zeer constante temperatuur en radiatoren die lauw aanvoelen. Het kastje in de kamer geeft de buiten- en binnentemperatuur aan maar je hoeft er na instelling van je voorkeurtemperatuur niets meer aan te doen. Echt niets!

ISDE subsidie warmtepomp

Ik heb achteraf de ISDE subsidie aangevraagd. Dat is een eenvoudig klusje van niet veel meer dan een kwartiertje. Volgens de mededeling op de site volgt betaling van de 1800 euro subsidie binnen een week of acht.  Na iets meer dan een maand heb ik bericht gehad dat de subsidie is toegekend. 

De stilte van de NIBE warmtepomp

Deze NIBE warmtepomp staat  bekend om zijn stille werking. Dat lijkt inderdaad prima in orde. Hij is hoog aan een blinde gevel stevig gemonteerd en rubber voetjes voorkomen het doorgeven van trillingen aan de muur. Bij een buitentemperatuur net boven nul is een zacht geruis hoorbaar als hij draait op het hoogste niveau. De vogels fluiten echt harder. Meestal draait de warmtepomp zachtjes en volkomen geruisloos.

De radiatorventilator

Voor de winter 2019-2020 zullen de radiatoren in de woonkamer nog voorzien worden van kleine stille ventilatoren aan de onderzijde. Deze zorgen voor een verhoogde warmte afgifte. Bij een lagere temperatuur dan voorheen wordt daardoor toch voldoende warmte afgegeven. Ze zijn ontwikkeld om de keteltemperatuur van een HR ketel zo'n 10 graden lager te kunnen instellen. Ze zijn heel goed te combineren met een warmtepomp die optimaal presteert bij lagere afgiftetemperaturen. In dit blog zal ik de ervaringen met de Heatfan radiatorventilatoren meenemen. 

Update 30 november 2019

Radiatorventilatoren

De radiatorventilatoren zijn inmiddels geplaatst. In de woonkamer heb ik 5 stuks gemonteerd. In eerste instantie was er maar eentje die af en toe ging draaien. Ik heb ze daarom alsnog aan de bovenkant gemonteerd. Op koude dagen hoor ik ze nu wat vaker aanspringen. Een paar minuten per dag, hooguit.

Verbruikscijfers

De eerste voorlopige cijfers over het verbruik zijn bekend. Ik heb in oktober en november 2019 samen 74 m3 gas verbruikt. Dezelfde twee maanden in 2018 was dit 325 m3. Dat is 251m3 minder in twee wintermaanden.

Natuurlijk is het stroomverbruik toegenomen. In dezelfde twee maanden dit jaar een verbruik van 708 Kwh. Dezelfde periode vorig jaar een verbruik van 282 Kwh. Een toename van 426 Kwh. 

In euro's bespaar ik in oktober en november ongeveer 175 euro aan gas. Daar staat een toename van 43 euro aan stroom tegenover, gebaseerd op mijn teruglevertarief.  In twee maanden heb ik 130 euro bespaard. 

Op basis van de normale marktprijs zou de toename van de stroomkosten ongeveer 85 euro zijn. Dan komt de besparing in twee maanden op 90 euro.

Verder heeft de warmtepomp totaal geen moeite met het warm houden van het huis. De radiatoren worden nooit meer dan lauwwarm en de 'ketel' temperatuur varieert tussen de 30 en 40 graden.  Een van de radiatorventilatoren heeft nog helemaal niet gedraaid omdat de radiator niet warm genoeg werd.  Nu maar wachten op die winter met vrieskou om de twijfelaars en sceptici gerust te kunnen stellen. Op de laatste avond van november geldt hier een stookalert, een advies om niet op hout te stoken. Gelukkig mag de warmtepomp gewoon draaien.

Update 31 december 2019

Verbruikscijfers

In december was het verbruik 45 m3 gas, vorig jaar was dit 273 m3, een vermindering van 228 m3 gas. Ik heb deze maand 668 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 376 Kwh, een toename van 292 Kwh. 

In euro's levert dit een besparing in december op van 160 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 30 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 60 euro zijn. 

Per saldo een besparing in de maand december van 130 euro op basis van mijn teruglevertarief en 100 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. Op dit moment valt alles nog binnen mijn marge voor salderen dus geldt de besparing van 130 euro.

Update 31 januari 2020

In januari  was het verbruik 51 m3 gas, vorig jaar was dit 293 m3, een vermindering van 242 m3 gas. Ik heb deze maand 725 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 337 Kwh, een toename van 388 Kwh. In euro's levert dit een besparing in januari op van 170 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 40 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 80 euro zijn.

Per saldo een besparing in de maand januari van (opnieuw) 130 euro op basis van mijn teruglevertarief en 90 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. Op dit moment valt alles nog binnen mijn marge voor salderen dus geldt de besparing van 130 euro. 

Volledig verwarmen met stroom van eigen dak

Die marge van te salderen stroom is een schatting. Vorig jaar had ik 1500 kwh over maar het verschilt jaarlijks iets. Ik heb deze winter tot nu toe ongeveer 1100 kwh extra verbruikt door de warmtepomp. Met nog één echte wintermaand te gaan bestaat de mogelijkheid dat ik alle extra stroom voor de warmtepomp volledig uit de eigen zonnepanelen kan halen. Wel in het verkeerde seizoen uiteraard, maar ik mag nu nog salderen. De begroting ging uit van een veel hoger stroomgebruik. De zachte winter, tot nu toe, draagt hier ook aan bij. Het is dus geen garantie voor volgende jaren.

Gebruikservaringen met de warmtepomp tot nu toe

Nu een groot deel van de 'winter' voorbij is kan ik iets meer zeggen over onze ervaringen. Daar kan ik kort over zijn. Het huis is constant warm, de installatie is fluisterstil en alles functioneert zoals je mag verwachten. Er is sprake van een prettig gespreide warmte met minder tocht. Radiatoren kunnen heel veel warmte afgeven, als ze nauwelijks voelbaar warm zijn, weten we nu. Als de temperaturen rond of onder nul zijn merk je dat de warmtepomp harder moet werken, met meteen een hoger verbruik tot 35 kwh per dag tot gevolg. De HR ketel heeft nog niet hoeven bijspringen. De kleine schommelingen in gasverbruik ontstaan door beperkt gebruik van het gaskacheltje in de serre. 

Ervaringen met de Heatfan radiatorventilatoren

Alleen bij lage buitentemperaturen springen de Heatfans een voor een aan. Ze zijn heel stilletjes te horen, vaak maar een paar minuten bij het opwarmen van een radiator. Ik heb 5 stuks in de woonkamer. Daarvan springen er 3 regelmatig aan. De andere twee heb ik maar een enkele keer gehoord. Die radiator is meestal niet warm genoeg dat de ventilator aanslaat maar draagt wel bij aan de prettige tochtvrije spreiding van warmte. Ik vind het prettig deze ventilatoren er bij te hebben. Drie stuks was achteraf voldoende geweest. Mogelijk bewijzen die andere twee zich nog in een strengere winter.

Ik heb de Heatfans gekocht om de temperaturen in de installatie zo laag mogelijk te houden, dat zorgt voor het hoogste rendement van een warmtepomp. Die watertemperaturen zitten meestal rond de 30 graden. Vlak na het opwarmen kan dit even naar 40 graden gaan, hoogst afgelezen temperatuur is 43 graden.

Update 29 februari 2020

In februari was het verbruik 45 m3 gas, vorig jaar was dit 170 m3, een vermindering van 125 m3 gas. Ik heb deze maand 528 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 155 Kwh, een toename van 373 Kwh. In euro's levert dit een besparing in februari op van 90 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 37 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 74 euro zijn. Per saldo een besparing in de maand februari van 53 euro op basis van mijn teruglevertarief en slechts 16 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. Deze weinig indrukwekkende cijfers worden veroorzaakt door de drukte in de zonnestudio in februari. Het stroomverbruik van de beide zonnebanken op krachtstroom is aanzienlijk. Hier valt de warmtepomp bij in het niet. We hebben de 34 zonnepanelen niet voor niets.

Update 31 maart 2020

In maart was het verbruik 45 m3 gas, vorig jaar was dit 161 m3, een vermindering van 116 m3 gas. Ik heb deze maand 125 Kwh stroom verbruikt, vorig jaar was dit 57 Kwh, een toename van 68 Kwh. In euro's levert dit een besparing in maart op van 81 euro aan gas. Daar staat tegenover een toename van de stroomkosten van 7 euro op basis van mijn teruglevertarief. Op basis van de normale stroomkosten zou de toename 14 euro zijn. Per saldo een besparing in de maand maart van 74 euro op basis van mijn teruglevertarief en 67 euro als ik de stroom gewoon had moeten inkopen. 

Schatting jaarverbruik na 11 maanden

Afbouw salderingsregeling gunstig voor combi zonnepanelen en warmtepomp

Links

• NIBE is een Zweedse producent van warmtepompen. NIBE bouwt al bijna veertig jaar warmtepompen en ze zijn berekend op het Zweedse klimaat. 
• Jansen en Meppelink totaalinstallateurs hebben ruime kennis en tien jaar ervaring met het plaatsen van warmtepompen.
• Vandebron energiecollectief en energiebedrijf. Wij steunen Vandebron omdat het een volledig milieuvriendelijk bedrijf is waar alle energie echt groen is en in Nederland wordt opgewekt. Zo werken we samen aan een duurzamer Nederland. Meer informatie kun je krijgen via de vriendenlink. In actieperiodes geldt daar een kortingsregeling en voor ons een aanbrengpremie. 
• Basisinformatie over de warmtepomp. Hier vind je op een overzichtelijke manier de informatie die je nodig hebt over warmtepompen. Op die pagina ook links naar goede externe pagina's met vaak meer technische informatie.
• Heatfan radiatorventilatoren. Je krijgt10% korting bij vermelding van kortingscode ZONNESTUDIORIETLANDEN. Gebruikservaringen in het blog. De Heatfans zijn ook prima te gebruiken met HR ketels. Meer info via de link.

Verbruiksoverzicht

Dit overzicht biedt na de winter van 2019-2020 duidelijkheid over het verbruik van gas en stroom met en zonder de warmtepomp. Een negatief getal betekent dat er meer stroom is opgewekt dan verbruikt.

De energienota

Foto's

• De woning met zonnepanelen voor de installatie van de warmtepomp 1

• De NIBE lucht/water warmtepompen uit de 2040 serie. Bij mij is het kleinste model geïnstalleerd. 2

• De energieberekening.3

• Een fors apparaat op de grond, aan de gevel lijkt het een gewone airco unit. 4.7,8

• Montage met hulp van een steiger. 5,6

• De kamerthermostaat, wonder van eenvoud. 7

• Strak leidingwerk 8,9

• De hele installatie binnen: Een regelkast links en een buffervat. In het midden de omvormer van de zonnepanelen geplaatst in 2012 en rechts van het raam de Vaillant HR ketel uit 2013 (foto 10,11)

• De buitentemperatuurvoeler onder de dakgoot 12

• Voorschotnota Vandebron

• Heatfan radiatorventilator